Etnomatemática en la cocina: explorando el tamal de arroz en la elaboración de problemas contextualizados
Resumo
O Programa de Etnomatemática promove a exploração de contextos socioculturais com o intuito de analisar as práticas matemáticas de diferentes grupos e estabelecer conexões com o conhecimento formal da educação matemática. Nesse sentido, o presente documento tem como objetivo explorar o potencial matemático do signo cultural da pamonha de arroz da Costa Rica, visando a criação de problemas contextualizados e culturalmente significativos. A análise emic e ética desse signo cultural permitiu-nos desenvolver problemas autênticos, os quais podem ser adaptados a outros contextos e realidades culturais.
Downloads
Referências
Albanese, V. (2024). Una perspectiva etnomatemática de la contextualización de problemas matemáticos. En N. Adamuz- Povedano, E. Fernández-Ahumada, N. Climent y C. Jiménez- Gestal (Eds.), Investigación en Educación Matemática XXVII (pp. 97-104) SEIEM.
Bishop, A. (2005). Aproximación sociocultural a la educación matemática. Universidad del Valle, Instituto de Educación y Pedagogía.
Cervantes, A. Silva, M. Aroca, A. (2022). Matemáticas en la elaboración y venta de pasteles de arroz y su potencial aporte a la educación matemática. Acta Scientiae, 25(6), 272-298. https://doi.org/ 10.17648/acta.scientiae.7479
D’Ambrosio, U. (2013). Etnomatemáticas: Entre las tradiciones y la modernidad. Ediciones Díaz de Santos.
Gavarrete, M., y Albanese, V. (2015). Etnomatemáticas de signos culturales y su incidencia en la formación de maestros. Revista Latinoamericana de Etnomatemática, 8(2), 299-315
https://www.revista.etnomatematica.org/index.php/RevLatEm/article/view/213
Gavarrete, M., Martínez, M., Chavarría, J., y García, M. (2020). El papel de la Etnomatemática en la Acción Pedagógica: reflexiones sobre la visión sociocultural de las matemáticas a través de la voz de los docentes. Journal of Mathematics and Culture, 14(1), 39–52.
Hernández, S., Fernández, C., Baptista, P., (2014). Metodología de la investigación. Mc Graw Hill Education.
MEP (2012). Programas de Estudio de Matemáticas. Educación General Básica y Ciclo Diversificado. San José: Ministerio de Educación Pública de Costa Rica.
Palm, T. (2008). Impact of authenticity on sense making in word problem solving. Educational Studies in Mathematics, 67(1), 37-58. https://doi.org/10.1007/s10649-007-9083-3
Rosa, M., y Orey, D. (2010). Ethnomodeling as a Pedagogical Tool for the Ethnomathematics Program. Revista Latinoamericana de Etnomatemática. 3(2), 14-23. https://www.revista.etnomatematica.org/index.php/RevLatEm/article/view/25/385
Rosa, M., y Orey, D. (2018). Un enfoque etnomatemático de la modelación a través de la Etnomodelación. Revista Anales, 1(376), 19–34. https://doi.org/10.29166/anales.v1i376.1761
Rosa, M., y Orey, D. (2017). Etnomodelagem: a arte de traduzir práticas matemáticas locais. Livraria da Física.
Sedó, P. (2021). El tamal y la tradición tamalera en Costa Rica. Revista Herencia, 34(2), 136-164. https://doi.org/10.15517/h.v34i2.47415
Direitos de Autor (c) 2025 Gilberto Chavarría Arroyo,Clarita Delgado Segura

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
O material publicado na revista é distribuído sob a licença Creative Commons International Attribution 4.0 (CC-BY 4.0). Esta licença permite que outros distribuam, misturem, ajustem e desenvolvam seu trabalho, mesmo para fins comerciais, desde que você seja creditado com a criação original. Os autores das obras publicadas na Revista Unión mantêm seus direitos autorais sem restrições.
##plugins.generic.dates.accepted## 2025-04-22
##plugins.generic.dates.published## 2025-04-30